Krystyna Hudzik Kluczowe elementy działań PR obejmują: profesjonalną obsługę komunikacji (media relations), nacisk na poznanie potrzeb użytkowników (badania, konsultacje, ankiety, role user experience), rozwijanie kontaktu za pomocą mediów społecznościowych, blogów, newsletterów oraz obecność w świecie cyfrowym. Autorka podkreśla wagę wystaw, projektów takich jak Stabi Kulturwerk i Stabi Lab oraz wydarzeń naukowo-kulturalnych, które podnoszą rangę biblioteki na arenie międzynarodowej. Zwraca także uwagę na elastyczność i otwartość strategii, stałą współpracę z użytkownikami oraz partycypacyjne modele rozwoju usług. Artykuł kończy wniosek, że skuteczna i modelowa komunikacja online, innowacyjne wystawy oraz projekty partycypacyjne budują trwały, rozpoznawalny wizerunek nowoczesnej biblioteki naukowej XXI wieku, odpowiadającej wyzwaniom cyfrowej rzeczywistości i społecznego. Artur Znajomski W tym artykule omówione zostało znaczenie bibliografii lokalnych podmiotowych jako wartościowego źródła informacji dla badaczy zajmujących się historią książki, bibliotekoznawstwem i kulturowym życiem miast. Autor analizuje dziesięć wybranych bibliografii z różnych polskich miast, wydanych w latach 1945-1989, pod kątem kryteriów doboru materiału, opisu bibliograficznego, układu i indeksów. Podkreśla, że bibliografie te często ujawniają nieznane dane o drukach, autorach i oficynach, stanowiąc solidną podstawę do badań w zakresie ruchu wydawniczego, produkcji książki oraz społecznej kultury czytelniczej. Znajomski wskazuje na różnorodność stosowanych metod porządkowania, głównie układy typograficzne, chronologiczne i rzeczowe, oraz na obecność bądź brak indeksów ułatwiających użytkownikom poszukiwanie informacji. Zwraca uwagę na niedobory i braki w rejestracji publikacji, które ograniczają pełnię obrazu życia kulturalnego miast. Artykuł kończy się wnioskiem, że dobrze przygotowane bibliografie lokalne podmiotowe są cennym narzędziem naukowym, pomagającym badaczom efektywnie wykorzystać informacje bibliograficzne w badaniach nad historią książki i kulturą wydawniczą w Polsce. Magdalena Wójcik, Doroty Rak W artykule scharakteryzowano design thinking (DT) jako elastyczne i uniwersalne narzędzie do tworzenia innowacji w usługach bibliotecznych. Autorki wskazują, że DT pozwala lepiej rozpoznać potrzeby użytkowników oraz skutecznie projektować nowe usługi i optymalizować istniejące. Dokonany przegląd literatury pokazuje rosnące zainteresowanie DT w bibliotekach oraz jego pozytywny wpływ na doświadczenie użytkownika i praktyki zarządcze. Tekst omawia też doświadczenia z warsztatów DT prowadzonych w ramach projektu NIAGARA, podczas których uczestnicy identyfikowali potrzeby użytkowników i generowali pomysły na ulepszenie usług bibliotek akademickich. Podkreślono znaczenie współpracy i współtworzenia wartości (kokreacji) między bibliotekami a użytkownikami jako elementu skutecznego rozwoju usług. Modelowy charakter design thinking polega na cyklicznym procesie empatyzacji, definiowania potrzeb, generowania pomysłów, prototypowania i testowania, co sprzyja dopasowaniu rozwiązań do realnych oczekiwań. Metoda ta wymaga od bibliotekarzy nowych kompetencji w zakresie moderacji procesów twórczych i współpracy zespołowej. Zastosowanie DT w bibliotekach publicznych i akademickich może podnosić jakość usług i ich innowacyjność, odpowiadając na wyzwania konkurencyjnego środowiska informacyjno-komunikacyjnego. W podsumowaniu Autorki stwierdzają, ze design thinking jest ważnym narzędziem wspierającym innowacyjność w bibliotekach zarówno na poziomie usług dla użytkowników, jak i procesów wewnętrznych i rekomendowanym jako efektywny sposób projektowania usług bibliotecznych, który sprzyja lepszemu dostosowaniu ich do potrzeb użytkowników i wspiera rozwój bibliotek jako instytucji otwartych i innowacyjnych. Weronika Kortas Autorka przedstawia zjawisko #BookTok, czyli społeczność miłośników książek na platformie TikTok, która w ostatnich latach stała się znaczącym fenomenem w promocji czytelnictwa, zwłaszcza wśród młodszych pokoleń. #BookTok wykorzystuje krótkie, emocjonalne i dynamiczne formy prezentacji książek, takie jak recenzje wideo, inscenizacje czy wyzwania czytelnicze, które angażują użytkowników i wpływają na ich wybory czytelnicze oraz decyzje zakupowe. Trend ten zmienia tradycyjne formy promocji literatury i wspiera rozwój rynku książki, w tym m.in. gatunków takich jak literatura młodzieżowa (Young Adult). Hashtag #BookTok umożliwia tworzenie społeczności zainteresowanych książkami oraz wzmacnia interaktywność i personalizację komunikacji czytelniczej w środowisku cyfrowym. Autorka przytacza przykłady bibliotek (np. z USA i Kanady), które skutecznie wykorzystują TikTok do angażowania młodszej publiczności i promowania czytelnictwa. Omawia także rolę influencerów książkowych, którzy dzięki autentycznym i emocjonalnym narracjom budują relacje z odbiorcami i wpływają na popularność konkretnych tytułów. W. Kortas podkreśla, że #BookTok jest także przestrzenią dla estetyzacji czytelnictwa, gdzie użytkownicy tworzą wizualne aranżacje swoich kolekcji oraz wykorzystują różnorodne techniki wyrażania emocji związanych z lekturą. Artykuł wskazuje, iż #BookTok jako narzędzie promocyjne i kulturalne ma duży potencjał dla bibliotek i wydawnictw, a jego zasięg i wpływ na nawyki czytelnicze są szczególnie widoczne wśród młodego pokolenia. Bogumiła Celer W artykule zaprezentowano kolekcje historyczne oraz spuścizny jako ważne zasoby bibliotek akademickich w Polsce. Autorka podkreśla, że te zbiory dokumentują działalność naukową, kulturalną i społeczną oraz są istotnym źródłem do badań i budowania tożsamości akademickiej. Przedstawione zostały różne typy spuścizn, zasady ich gromadzenia, opracowania i przechowywania z poszanowaniem oryginalnego układu materiałów. Opisano praktyki i wyzwania związane z dostępnością oraz promocją kolekcji, w tym wykorzystanie digitalizacji i organizację wystaw czy publikacji katalogów. Na przykładach wybranych bibliotek akademickich ukazano różnorodne podejścia do zarządzania spuściznami i ich integracji z działalnością naukową i kulturalną. Zwrócono także uwagę na potrzebę rozwijania standardów opracowywania i zwiększania dostępności tych zbiorów, co przyczynia się do zachowania pamięci akademickiej i podtrzymywania ciągłości kulturowej. Tradycyjnie w numerze zamieszczony jest również Przegląd piśmiennictwa krajowego. Autorka – Barbara Koryś omówiła dziewięć interesujących książek. Z lekturami zagranicznymi zapozna Państwa Maciej Szablewski debiutujący w tej roli.
O czym przeczytacie w trzecim numerze „Przeglądu Bibliotecznego” w 2025 roku?
PUBLIC RELATIONS W DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEKI NAUKOWEJ – NA PRZYKŁADZIE BIBLIOTEKI PAŃSTWOWEJ W BERLINIE, w którym Autorka analizuje strategię public relations w działalności Biblioteki Państwowej w Berlinie – Pruskie Dziedzictwo Kultury (SBB-PK, od 2023 r. Stabi Berlin). Przedstawia także historię i specyfikę zasobów SBB, organizację pracy działu PR i Prasa, a także narzędzia kreowania wizerunku międzynarodowej biblioteki naukowej w warunkach rewolucji cyfrowej. Artykuł opiera się na analizie treści strony internetowej SBB oraz wywiadzie z Kathariną Pick, zastępczynią kierownika działu PR, ukazując hybrydowość strategii komunikacyjnych oraz dążenie do budowy spójnego, nowoczesnego wizerunku instytucji o funkcji naukowej, kulturalnej i społecznej.
BIBLIOGRAFIE LOKALNE PODMIOTOWE WYDANE W POLSCE W LATACH 1945-1989 JAKO ŹRÓDŁO INFORMACJI W WARSZTACIE BADAWCZYM BIBLIOLOGÓW
DESIGN THINKING W PROJEKTOWANIU INNOWACYJNYCH USŁUG BIBLIOTECZNYCH
KSIĄŻKA W CZASACH SCROLLOWANIA: BOOKTOK JAKO WYZWANIE BADAWCZE
HISTORICAL COLLECTIONS AND CONTEMPORARY LEGACY COLLECTIONS AS PART OF THE RESOURCES OF ACADEMIC LIBRARIES IN POLAND – AN OVERVIEW
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury