W trzecim, numerze „Przeglądu Bibliotecznego” z 2024 roku znalazło się pięć interesujących artykułów. Ewa Głowacka, Małgorzata Kisilowska-Szurmińska, Natalia Pamuła (POSTAWY, OPINIE I PRAKTYKI ZWIĄZANE Z PUBLIKOWANIEM W ZASOBACH OPEN ACCESS POLSKICH PRZEDSTAWICIELI NAUK O KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ I MEDIACH) prezentują wyniki swoich badań dotyczących opinii, praktyk i postaw polskich naukowców należących do dyscypliny NoKSiM w odniesieniu do ich doświadczeń związanych z publikowaniem swoich prac w różnych zasobach połączonych z OA. Materiał badawczy uzyskany w wyniku przeprowadzonej ankiety CAWI wykazał widoczne zaangażowanie naukowców w publikowanie w tych zasobach. Ich postawy wobec publikowania w OA są w większości przypadków pozytywne i otwarte. Jednak, jak podkreślają autorki, istnieje ciągła potrzeba dalszego rozwijania wiedzy i kompetencji naukowców w zakresie publikowania w OA (a dotyczących aspektu dostępności, spraw finansowych, prawnych, prawnoautorskich, majątkowych, ewaluacyjnych czy osobistych). Zapoznanie się z tymi zagadnieniami może przyczynić się do minimalizacji postaw reaktywnych i negatywnych w stosunku do korzystania z tej opcji publikacyjnej. Magdalena Wójcik (USŁUGI INFORMACYJNE BIBLIOTEK – PRZEGLĄD POLSKIEGO PIŚMIENNICTWA Z LAT 2013-2023) podjęła próbę scharakteryzowania w ujęciu bibliometrycznym i przedmiotowym polskiego piśmiennictwa, poświęconego usługom bibliotecznym, opublikowanego w ostatnim dziesięcioleciu (lata 2013-2023). Przeprowadzona analiza pokazała, że choć temat usług informacyjnych jest reprezentowany w literaturze przedmiotu, to jednak w porównaniu z innymi wątkami problemowymi jest poruszany znacznie rzadziej. Autorka podkreśla w swoim artykule, że pewne tematy są już stosunkowo dobrze rozpoznane (np. wykorzystanie w usługach informacyjnych środowiska Internetu, mediów społecznościowych i technologii mobilnych czy aplikowanie nowych koncepcji ekonomicznych, społecznych czy kulturowych w procesie ich projektowania i świadczenia), podczas gdy w innych badaniach występują luki, które powinny zostać zapełnione. Szczególnie odczuwalny jest niedostatek wydawnictw zwartych poświęconych w całości problematyce usług informacyjnych bibliotek, zagadnieniom terminologicznym, metodologicznym i teoretycznym. Agnieszka Łakomy-Chłosta, Agnieszka Gołda (CYTOWANIA KSIĄŻEK W FORMACH CYFROWYCH NA PRZYKŁADZIE CZASOPISM Z ZAKRESU NAUK O KULTURZE I RELIGII – PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ) na podstawie przeprowadzonych badań omówiły praktyki publikacyjne, stosowane przez redakcje czasopism i przez oficyny wydawnicze w odniesieniu do wykorzystywanych przezeń instrukcji bibliograficznych, szczególnie w przypadku opisów bibliograficznych dokumentów w formatach cyfrowych. Zwróciły uwagę na problemy z jakimi spotykają się autorzy tekstów tam składanych oraz zaproponowały usprawnienia w tym zakresie. Grzegorz Gmiterek (USE OF INSTAGRAM FANPAGES IN POLISH ACADEMIC LIBRARIES IN 2015-2023) zaprezentował wyniki ilościowej analizy porównawczej dotyczącej aktywności 65 polskich bibliotek publicznych szkół wyższych na portalu społecznościowym Instagram w latach 2015-2023. Celem badania była ocena wykorzystania Instagrama przez biblioteki uczelniane oraz ocena popularności treści udostępnianych przez te instytucje. Ze zgromadzonych przez autora danych wynika, że zaledwie połowa z badanych bibliotek wykorzystuje w swojej pracy Instagram, a ich aktywność nie jest zależna od typu biblioteki. Anna Zatora (ROLA BIBLIOTEKARZY W DZIAŁANIACH UCZELNI ZWIĄZANYCH Z PROBLEMEM NIEETYCZNYCH PRAKTYK PUBLIKACYJNYCH, NA PRZYKŁADZIE ROZWIĄZAŃ ZASTOSOWANYCH NA UNIWERSYTECIE ŁÓDZKIM (CASE STUDY)) zajęła się coraz powszechniejszym zjawiskiem tzw. drapieżnych czasopism, narastającym w środowisku naukowym. W efekcie konieczności zwiększania tempa publikowania i widoczności autorów, narzuconych przez system ewaluacji polskiej nauki, wydawcy i redakcje czasopism stosują agresywne i nieetyczne praktyki wydawnicze, polegające m.in. na pobieraniu od autorów opłat za opublikowanie u nich prac. Na podstawie rozwiązań stosowanych na Uniwersytecie Łódzkim autorka zwróciła uwagę na rolę bibliotekarzy w minimalizowaniu tych nieetycznych działań. W części ARTYKUŁY RECENZYJNE / RECENZJE I PRZEGLĄDY PIŚMIENNICTWA Dariusz Grygrowski omówił Leksykon Terminów Medialnych. Red. K. Wolny-Zmorzyński, K. Doktorowicz, P. Płaneta, R. Filas. Toruń: Wydaw. Adam Marszałek, 2024. W swojej recenzji D. Grygrowski podkreślił, że książka ta jest znaczącym osiągnięciem publikacyjnym polskiego medioznawstwa i powinna się stać obowiązkową lekturą dla studentów kierunków medioznawczych, informatologicznych czy bibliotekoznawczych. W tym numerze zamieszczony jest również Przegląd piśmiennictwa krajowego. Autorka – Barbara Koryś omówiła dziewięć książek, które ukazały się w ostatnich dwóch latach. Z lekturami zagranicznymi tradycyjnie zapoznaje Czytelników „Przeglądu Bibliotecznego” Jacek Wojciechowski. Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (Z życia SBP) przedstawił wydarzenia z ostatniego kwartału, m.in. nagrody uzyskane przez biblioteki, laureatów Nagrody Młodych SBP im. prof. Marii Dembowskiej, otrzymane granty, zorganizowane szkolenia i konferencje oraz nowości wydawnicze Wydawnictwa Naukowego i Edukacyjnego SBP.
O czym przeczytacie w trzecim numerze „Przeglądu Bibliotecznego”?
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury