Polska czyta! Przegląd akcji promujących czytelnictwo Wiosną tematyka czytelnictwa staje się głośniejsza za sprawą raportu Biblioteki Narodowej, który w 2023 roku ujawnił wzrost liczby Polaków deklarujących przeczytanie przynajmniej jednej książki rocznie do 43%. Chociaż to rekordowy wynik, nie możemy spocząć na laurach. Istnieje wiele inicjatyw, które mają na celu dalsze promowanie czytelnictwa w Polsce o czym pisze w swoim artykule Alicja Bałachowska. Narodowe Czytanie to akcja zainicjowana w 2012 roku, która co roku angażuje coraz większe grono Polaków. W 2024 odbędzie się wspólne czytanie „Kordiana” Słowackiego. Cała Polska czyta dzieciom to kampania od Fundacji ABCXXI, promująca codzienne czytanie dzieciom przez 20 minut. Tydzień Bibliotek, organizowany od 2004 roku, ma na celu podkreślenie roli bibliotek w lokalnych społecznościach. Noc Bibliotek i Dyskusyjne Kluby Książki to innowacyjne akcje, które angażują różnorodne grupy czytelników, od dzieci po dorosłych. Mała Książka – Wielki Człowiek oferuje wyprawki czytelnicze dla najmłodszych, a Czytaj PL promuje e-booki i audiobooki. Ogólnopolskie Wybory Książek to sposób na aktywne wybieranie ulubionych tytułów przez uczniów, a Odjazdowy Bibliotekarz łączy pasję do literatury z jazdą na rowerze. Dzięki różnorodności tych inicjatyw, które często koncentrują się na dzieciach i młodzieży, promujemy nie tylko czytelnictwo, ale i rozwijamy kompetencje językowe, emocjonalne i społeczne młodych ludzi. Celem jest zachęcenie ich do kontynuowania tej pasji w dorosłym życiu, gdyż czytanie przynosi liczne korzyści, a dobry nawyk czytelniczy jest nieoceniony. Książkary, Kicia Kocia i Pucio – trzymają się mocno! Rynek książki dla dzieci i młodzieży: kwiecień 2023-kwiecień 2024 (część 1) O trendach wśród literatury dla dzieci i młodzieży w latach 2023-2024 przeczytamy w artykule Michała Zająca. Rynek książek dla dzieci i młodzieży w Polsce przeżywa prawdziwy rozkwit, zwłaszcza w segmencie Young Adults. Po sukcesie „Start a Fire” Katarzyny Barlińskiej w 2022 r. rośnie popularność autorów YA, co widać na targach literackich. Mimo entuzjazmu, krytycy zwracają uwagę na problemy z jakością literatury i toksycznymi wzorcami w narracjach. Nowa subkultura „książkar” skupia głównie młode kobiety preferujące książki papierowe, jednak literatura dziecięca, choć mniej nagłaśniana, generuje znaczne zyski, z takimi postaciami jak Kicia Kocia i Pucio na czołowej pozycji. Wzmożone zainteresowanie opowiadaniami detektywistycznymi i literaturą dla chłopców również jest zauważalne. Media społecznościowe mają istotny wpływ na wybory czytelnicze, a rozwój sztucznej inteligencji stawia nowe wyzwania przed wydawnictwami. Dobrym znakiem jest powstanie Sekcji Wydawnictw Dziecięcych i Młodzieżowych w Polskiej Izbie Książki oraz sukcesy niezależnych wydawnictw, które organizują wydarzenia literackie. Podsumowując, rynek książek dla młodego pokolenia w Polsce rozwija się łącząc fascynację literaturą YA z bogactwem innych gatunków. Słowo i obraz, czyli przygoda ze sztuką dla małych i dużych Na rynku wydawniczym pojawiły się dwie nowości dotyczące malarstwa: „Porozmawiajmy o sztuce, Tygrysie”autorstwa Katarzyny Rygiel oraz „Oczy Mony”Thomasa Schlessera. Pierwsza z nich to książka dla dzieci, a druga dla starszych czytelników, obie z głównymi bohaterami, Leonem i Moną, którzy uczą się o sztuce poprzez analizę obrazów i rzeźb. Leon poznaje tajniki malarstwa dzięki Tygrysowi, który odsłania przed nim sekrety artystów i techniki malarskie w jedenastu przygodach w obrazach. Dowiaduje się m.in. o perspektywie, emocjach oraz różnych stylach malarskich. W drugiej publikacji, Mona, zagrożona utratą wzroku, razem z dziadkiem odwiedza najważniejsze muzea paryskie, gdzie odkrywa piękno sztuki i jej znaczenie. Obie książki są nie tylko edukacyjne, ale także inspirują do osobistych odkryć w świecie sztuki, promując świadome obcowanie z nią. Rygiel skupia się głównie na zagranicznych malarzach, podczas gdy Schlesser podkreśla znaczenie relacji międzyludzkich. Lektura zaprasza do odwiedzania muzeów i odkrywania polskich artystów, zachęcając dziadków do wspólnego przeżywania sztuki z wnukami o czym przeczytamy w artykule Anny Babuli. Czytająca szkoła – klucz do równych szans dla dzieci „Czytająca szkoła warunkiem równych szans dla każdego dziecka” to publikacja stworzona przez interdyscyplinarny zespół ekspertów, w tym wykładowców akademickich, nauczycieli oraz przedstawicieli biznesu i organizacji pozarządowych. Dokument, będący pierwszym materiałem Koalicji „Czytająca Polska”, ma na celu wypracowanie ekosystemu czytelniczego, który zapewni dzieciom lepszy dostęp do książek oraz modele czytania wśród dorosłych. W publikacji przedstawiono kilka kluczowych postulatów, takich jak strategia rozwoju kompetencji czytelniczych poprzez zabawę, współpraca ze rodzicami, wczesna ocena umiejętności czytania oraz otwarte, przyjazne biblioteki. Autorzy podkreślają, że ich wizja nie jest rewolucyjna, lecz realna i osiągalna przy odpowiednim wsparciu. Publikację można bezpłatnie pobrać na stronie fpc.org.pl/czytajacaszkola. Współpracujący przy jej tworzeniu eksperci z różnych miast i sektorów mają nadzieję, że materiał stanie się inspiracją dla nauczycieli i instytucji edukacyjnych w Polsce. Dzieci wyobraźni... Warsztaty inspirowane książką Oliviera Jeffersa Jestem dzieckiem książek Filia nr 9 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Radomiu zorganizowała warsztaty inspirowane książką Oliviera Jeffersa Jestem dzieckiem książek o których informuje Marta Wiktoria Trojanowska. Uczestnicy zajęć mieli okazję odkrywać, jak książki kształtują ich pasje i wyobraźnię. Zajęcia rozpoczęły się głośnym czytaniem, po którym dzieci miały za zadanie uzupełnić „księgę pasji” swoimi zainteresowaniami, co pomogło im lepiej zrozumieć metaforyczną warstwę książki. Następnie, pod kierunkiem prowadzącej, mali artyści przenieśli swoją wyobraźnię na papier, tworząc prace z wycofanych książek. Używając dużych kartonów i różnych materiałów, wykonywali oryginalne kolaże oraz przestrzenne konstrukcje. Efekty przerosły oczekiwania, a każde dzieło stanowiło unikalny świat stworzony własnymi słowami i opowieściami. Warsztaty sprzyjały nie tylko twórczości, ale również integracji uczestników. Autorka zachęca do podobnych działań, które rozwijają wyobraźnię i pasje dzieci, pokazując, jak literatura może inspirować do kreatywności. Technologie informacyjne jako sposób na zwiększenie motywacji dzieci do czytania W dzisiejszym cyfrowym świecie promowanie czytelnictwa wśród dzieci staje się coraz większym wyzwaniem o czym pisze Konasova Olha. We Lwowskiej Obwodowej Bibliotece dla dzieci powstała innowacyjna inicjatywa – STEAM-studio Lev-IT, która łączy naukę, technologię i czytelnictwo, rozwijając u dzieci miłość do książek. Projekt wykorzystuje nowoczesne technologie, takie jak modelowanie 3D i wirtualna rzeczywistość, aby zainteresować dzieci czytaniem. Dzieci uczestniczą w różnorodnych zajęciach, łącząc literaturę z technologią, np. poprzez czytanie książek związanych z nauką i tworzenie projektów w Scratchu. Jednym z przykładów działalności studia jest „Szkoła Cyfrowej Kreatywności”, która odbywa się podczas ferii. Uczestnicy uczą się łączyć informatykę z literaturą, eksplorując takie tematy, jak ilustracja, programowanie i tworzenie komiksów. Każdy dzień składa się z różnorodnych zadań, które stymulują kreatywność i angażują dzieci. Inicjatywy takie jak STEAM-studio Lev-IT pokazują, jak technologie informacyjne mogą zwiększać motywację do czytania, tworząc przestrzenie zachęcające młodych czytelników do aktywnego zaangażowania się w literacki świat oraz rozwijania swoich umiejętności w nowoczesnym społeczeństwie informacyjnym. Czytanie na Polanie Na pytanie – jak wspierać rozwój intelektualny i emocjonalny dzieci? – wyjaśniają w swoim artykule Edyta Lachowska i Małgorzata Pawłowska. Kluczowym elementem jest odpowiedni dobór książek oraz organizacja zajęć animacyjnych przez bibliotekarzy. W ramach Międzynarodowej Akcji "Czytanie na Polanie", która odbyła się w Żarach w czerwcu 2024 roku, Miejska Biblioteka Publiczna zaangażowała się w promowanie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, integrując lokalną społeczność. Inicjatywa zainaugurowana przez Katarzynę Paligę, nauczycielkę-bibliotekarkę, miała na celu zachęcenie najmłodszych do sięgania po książki w każdej sytuacji. Współorganizatorzy, w tym Pedagogiczne Biblioteki Wojewódzkie, wspierali działania w ramach kampanii "Cała Polska Czyta Dzieciom". Akcja podkreśliła znaczenie czytania w codziennym życiu, promując nie tylko rozwój intelektualny, ale także kreatywność dzieci. Promocja czytelnictwa w szkolnej bibliotece Iwona Maternowska-Jańczyk jako nauczyciel bibliotekarz od lat działa na rzecz rozwoju czytelnictwa w szkole, organizując różnorodne wydarzenia, takie jak konkursy, warsztaty i akcje czytelnicze, które angażują uczniów, rodziców i nauczycieli. W ramach ogólnopolskiej akcji „Cała Polska Czyta Dzieciom” w szkole został utworzony „Klub Czytających Rodziców”, w którym rodzice głośno czytają dzieciom, rozwijając ich zainteresowania książkami oraz wzmacniając więzi rodzinne. Spotkania odbywają się raz w miesiącu i cieszą się dużym zainteresowaniem. W szkole nie zabrakło również świąt literackich, takich jak konkurs recytatorski z okazji Światowego Dnia Poezji oraz projektu „Ty możesz uratować świat”, który łączył ekologię z czytelnictwem. Każde z tych przedsięwzięć wzbogaca społeczność szkolną i podkreśla znaczenie czytania w rozwijaniu wyobraźni i więzi międzyludzkich, a także promuje wartości, które są istotne w codziennym życiu. O kształtowaniu postawy empatycznej wśród nowych pokoleń. „Mądre bajki z całego świata” w Bibliotece Pedagogicznej w Obornikach Emocje, takie jak radość, strach czy wdzięczność, łączą nas wszystkich. Wspieranie dzieci w rozpoznawaniu i wyrażaniu tych uczuć to kluczowe zadanie dorosłych. Biblioteka Pedagogiczna w Obornikach zainicjowała projekt, o którym pisze Natalia Stuper: „Mądre bajki z całego świata” we współpracy z Kulczyk Foundation i Zespołem Przedszkoli, aby pomóc przedszkolakom w nauce empatii i wrażliwości emocjonalnej. Podczas cyklu spotkań dzieci uczestniczyły w zajęciach opartych na scenariuszach z bajkami, które eksplorowały różne emocje. Każde zajęcia zaczynały się od przeczytania bajki, a następnie dzieci angażowały się w różne formy aktywności, które wspierały ich rozumienie uczuć. Bajki, takie jak „Jak Piotruś pierwszą kostkę domina odnalazł”, wprowadzały dzieci w świat emocji, ucząc ich, jak wyrażać złość czy wdzięczność w akceptowalny sposób. Zajęcia były inspirującym doświadczeniem, które pokazało, jak ważne jest kultywowanie wartości takich jak dobro, miłość i przyjaźń w życiu dzieci. Projekt „Efekt Domina” stanowi inspirację dla edukatorów, którzy chcą rozwijać świadomość emocjonalną dzieci i kształtować empatię w młodym pokoleniu. Na zakończenie Redakcja „Poradnika Bibliotekarza” poleca warsztat metodyczny Justyny Bździuch: Czytanie to niezwykła przygoda. Podejmujemy tematy ważne i aktualne. Nasze teksty to treści najwyższej jakości – szczegółowe opracowania dotyczące rynku książki, informacji naukowej i praktyki bibliotekarskiej. Piszą dla nas znani i cenieni w środowisku autorzy.
W październiku zapraszamy do lektury numeru tematycznego Poradnika Bibliotekarza poświęconego znaczeniu książki w kształtowaniu kreatywności.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury