W całości poświęcony jest rozważaniom nad kształceniem zawodowym, a dokładnie: jak było, jak jest i jak powinno wyglądać akademickie przygotowanie kadr do bibliotek. Zawód bibliotekarza w Polsce: przeszłość – teraźniejszość – przyszłość Chociaż kształcenie bibliotekarzy w Polsce może poszczycić się długoletnią tradycją i doświadczeniem, czego efektem było przygotowanie ogromnej rzeszy wykształconych bibliotekarzy znajdujących zatrudnienie w różnych bibliotekach: szkolnych, publicznych, naukowych czy fachowych to stan obecny w zakresie przygotowania do zawodu nowych kadr nie wygląda zbyt optymistycznie. Nie oznacza to oczywiście, że dzieje się coś złego z samymi bibliotekami, ale wskazuje, że dotychczasowa formuła i model przygotowania do zawodu stały się mało atrakcyjne, studia bibliotekoznawcze nie cieszą się popularnością i zainteresowaniem jak jeszcze kilka, czy kilkanaście lat wstecz. Na pewno istotną okolicznością, która przyczyniła się do tego stanu rzeczy są zmiany w przepisach określających warunki zatrudnienia pracowników w bibliotekach i ich kwalifikacje. Przeprowadzona w 2011 roku nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym rozszerzająca autonomię uczelni w zakresie m.in. tworzenia własnych programów kształcenia przy jednoczesnym nie przestrzeganiu ani jednolitości obowiązkowych treści ani nazw kierunków, spowodowała, że zatrudnienie na stanowisku bibliotekarskim nie było obwarowane warunkiem ukończenia studiów bibliotekoznawczych Sytuacja ta, potocznie określana jako tzw. deregulacja zawodu bibliotekarza, w konsekwencji doprowadziła do zamierania kierunków kształcenia w zakresie informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Istniejący obecnie stan rzeczy wzbudza zaniepokojenie wśród osób zarządzających bibliotekami, a także wśród praktyków i teoretyków bibliotekarstwa ponieważ obserwujemy z jednej strony konieczność przeobrażeń bibliotek, podążanie za nowymi tendencjami w tym zakresie, dostosowywanie ich do zmieniających się potrzeb użytkowników i środowiska, w którym działają a z drugiej strony brak kompleksowych bibliotekarskich kompetencji, często rudymentarnej zawodowej wiedzy, u nowo zatrudnionych adeptów do zawodu jest ograniczeniem sprawności organizacyjnej tych placówek, tak szczególnych i ważnych dla rozwoju edukacji, sprawności informacyjnej czy ogólnego poziomu wiedzy w społeczeństwie. Dlatego też zdecydowaliśmy bieżący numer specjalny „Przeglądu Bibliotecznego” poświęcić rozważaniom jak było, jak jest i jak powinno wyglądać akademickie przygotowanie kadr do bibliotek. W numerze zamieściliśmy 6 artykułów omawiających: Dwa kolejne teksty pokazują podejmowane już działania zmierzające do unowocześniania i adaptacji dotychczasowego kształcenia do nowych wyzwań, pojawiających się przed bibliotekarstwem polskim. Przybliżają nowe specjalizacje: Podobnie jak w kwartalnych, regularnych numerach „Przeglądu Bibliotecznego”, w tym numerze specjalnym zamieszczamy również selektywną analizę najnowszego polskiego piśmiennictwa z zakresu bibliotekoznawstwa (Barbara Koryś). Prezentujemy także interesujący projekt „Informacja i komunikacja „ popularyzacja badań naukowych i rozwiązań technologicznych”, realizowany przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, którego celem jest informowanie o pracach naukowych z dziedziny nauk o komunikacji społecznej i mediach, promowanie dorobku pracowników naukowych oraz upowszechnianie innowacyjnych rozwiązań technologicznych, które mogą znaleźć zastosowanie w praktyce bibliotecznej (Aldona Zawałkiewicz). Przeobrażenia w procesie akademickiego kształcenia w zakresie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, pojawiające się problemy nie dotyczą jedynie Polski i naszych uczelni, a mają charakter globalny. Oddając ten numer do rąk Państwa chcieliśmy podzielić się naszymi spostrzeżeniami i doświadczeniami a także zainicjować szerszą dyskusję prowadzącą do wypracowania rozwiązań, które umożliwią doskonalenie programów kształcenia, ich modyfikację i uatrakcyjnienie tak, aby absolwenci trafiający do pracy w bibliotekach w pełni spełniali oczekiwania pracodawców, a dzięki swojej wiedzy i uzyskanym kompetencjom zaspokajali dynamicznie rozwijające się potrzeby użytkowników. Elżbieta Barbara Zybert
Zapraszamy do lektury specjalnego numeru „Przeglądu Bibliotecznego” 2023 w open acces
Redaktor naczelna
Dofinansowano przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach programu "Rozwój czasopism naukowych